Pesadelo en verde

Espertou plenamente consciente da súa decisión: a grande decisión que tomara mentres repousaba a noite anterior, tentando durmir. Tería que matala sen afrouxarse, quería sentirse novamente coma un home, coma un home completo. Tería que ser firme no momento de pedirlle o divorcio á súa esposa ou todo se ía perder e nunca volvería a reunir o valor necesario para facelo. Agora vía claro que, xa desde o principio mesmo do seu matrimonio, ficaba inevitable que as cousas chegaran a este estado.

Estar casado cunha muller máis forte ca el, máis forte en todos os sentidos, non só era intolerable senón que o convertía progresivamente nun indefenso e débil rato. A súa muller podíalle gañar en todo o que facía. Unha atleta como era, podíalle derrotar con facilidade en tenis, en golf, en todo. Podía montar e patinar mellor ca el; guiar un automóbil con máis pericia. Experta en case todo, facíalle parecer un torpe xogador de póker, ao que xogaba como unha consumada profesional. E, o que aínda era peor, pouco a pouco ela colleu as rendas dos seus negocios e asuntos financeiros e levounos a unha prosperidade económica que el xamais podería nin imaxinar. Non existía unha soa faceta na que o seu ego, ou o pouco que del lle quedaba, non tivera sido lacerado e golpeado durante os anos do seu matrimonio.

Até agora. Até que Laura chegou. Doce, delicada e pequena. Laura estaba de visita na súa casa e era todo o contrario da súa esposa: Laura era fráxil e miúda, adorablemente indefensa e doce. Estaba tolo por ela e sabía que era a súa salvación. Ao casar con Laura, sería novamente un home. Estaba seguro de que casaría con el; tiña que facelo, era a súa única esperanza. Tiña que gañar, non importaba o que a súa esposa dixera ou fixera.

Bañouse e vestiuse rapidamente, temendo a próxima escena coa súa esposa, ansioso de afrontala co pouco valor que lle quedaba. Baixou as escaleiras e atopouna soa, almorzando na mesa. Ela levantou os ollos e comentou:

—Bos días, meu. Laura rematou de almorzar, e saíu dar un paseo. Pedinlle que o fixera para poder falar contigo a soas...

Ben, pensou el sentando no lado oposto. A súa esposa notou o que lle ocorría e tratou de facilitar as cousas traendo o asunto a colación.

—William, quero divorciarme. Sei que isto será un golpe para ti, pero... Laura e eu estamos namoradas e imos marchar xuntas, lonxe de aquí.

FREDRIC BROWN. Pesadelos e Geezenstacks.

Poema ao meu irmán branco

Querido irmán branco:

Cando eu nacín, era negro.
Cando crecín, era negro.
Cando me dá o sol, son negro.
Cando estou doente, son negro.
Cando morra, serei negro.

E mentres tanto, ti, home branco,
Cando naciches, eras rosado.
Cando creciches, fuches branco.
Cando che dá o sol, es vermello.
Cando sentes frío, es azul.
Cando sentes medo, es verde.
Cando estás doente, es amarelo.
Cando morras, serás gris.

Entón, de nós os dous,
quen é un home de cor?

Léopold Sédar Senghor.

Preámbulo ás instrucións para dar corda ao reloxo

Pensa nisto: cando che regalan un reloxo regálanche un pequeno inferno florido, unha cadea de rosas, un calabozo de ar. Non che dan soamente o reloxo, que os cumpras moi felices e esperamos que che dure porque é de boa marca, suízo con áncora de rubís; non che regalan soamente ese miúdo canteiro que atarás ao pulso e pasearás contigo. Regálanche -non o saben, o terrible é que non o saben-, regálanche un novo anaco fráxil e precario de ti mesmo, algo que é teu pero non é o teu corpo, que hai que atar ao teu corpo coa súa correa coma un braciño desesperado pendurándose do teu pulso. Regálanche a necesidade de darlle corda todos os días, a obriga de darlle corda para que siga sendo un reloxo; regálanche a obsesión de atender á hora exacta nas vitrinas das xoiarías, no anuncio pola radio, no servizo telefónico. Regálanche o medo de perdelo, de que cho rouben, de que se che caia ao chan e rompa. Regálanche a súa marca, e a seguridade de que é unha marca mellor cás outras, regálanche a tendencia de comparar o teu reloxo cos demais reloxos. Non che regalan un reloxo, ti es o regalado, a ti ofrécente para o aniversario do reloxo.

	Julio Cortázar. Historias de Cronopios y de Famas. 1962

Paradoxos andantes, paradoxos estimulantes



Á esquerda, Reinhardt, xenial guitarrista nado en

Bélxica, alcumado “o xitano dos dedos de ouro“;

Arriba, á dereita, Marco Polo, mercader e viaxeiro

veneciano, autor dun dos máis importantes docu-

mentos medievais; abaixo, Antônio Fco. Lisboa, o

Aleijadinho. Este alcume (diminutivo de “eivado”)

levouno o escultor por unha doenza dexenerativa ,

quizais a lepra, que o obrigou a traballar coas

ferramentas fortemente amarradas ás súas mans.

O Aleijadinho, o home máis feo do Brasil, creou as máis fermosas esculturas da era colonial americana.

O libro de viaxes de Marco Polo, aventura da liberdade, foi escrito no cárcere de Xénova.

Don Quixote da Mancha, outra aventura da liberdade, naceu no cárcere de Sevilla.

Foron netos de escravos os negros que xeraron o jazz, a máis libre das músicas.

Un dos mellores guitarristas de jazz, o xitano Django Reinhardt, tiña non máis que dous dedos na súa man esquerda.

Non tiña mans Grimod de la Reynière, o grande mestre da cociña francesa. Con ganchos escribía, cociñaba e comía.

Eduardo Galeano. Espejos. Una historia casi universal (2008)

Aparición urbana

Cabalo do Guernica de Picasso. O cabalo do 
poema "Aparición urbana" de Girondo morrera 
nun accidente de tráfico no medio da cidade.

Xurdiu debaixo da terra?
Desprendeuse do ceo?

Estaba entre os ruídos,
ferido,
malferido,
inmóbil,
en silencio,
fincado ante a tarde,
ante o inevitable,
as veas adheridas
ao espanto,
ao asfalto,
coas súas crinas caídas,
cos seus ollos de santo,
todo, todo espido,
case azul, de tan branco.

Falaban dun cabalo.
Eu creo que era un anxo.


Oliverio Girondo, "Persuasión de los días" (1942)



Continuidade nos parques

O escritor arxentino

Julio Cortázar

 (1914–1984)

Empezara a ler a novela uns días antes. Abandonouna por negocios urxentes, volveu abrila cando regresaba en tren á finca; deixábase interesar lentamente pola trama, polo debuxo dos personaxes. Esa tarde, logo de escribir unha carta ao seu apoderado e discutir co mordomo unha cuestión de parcerías volveu ao libro na tranquilidade do estudio que miraba cara ao parque dos carballos. Apoltronado na súa butaca favorita de costas á porta que o puidese molestar como unha irritante posibilidade de intrusións, deixou que a súa man esquerda acariñase unha e outra vez o veludo verde e púxose a ler os derradeiros capítulos.

A súa memoria retiña sen esforzo os nomes e as imaxes dos protagonistas; a ilusión novelesca gañouno case deseguido. Gozaba do pracer case perverso de irse esgallando liña a liña do que o rodeaba, e sentir á vez que a súa cabeza descansaba comodamente no veludo do alto respaldo, que os cigarros seguían ao alcance da man, que máis aló das xanelas danzaba o ar do lusco fusco baixo os carballos. Palabra a palabra, absorbido pola sórdida disxuntiva dos heroes, deixándose ir cara ás imaxes que se concertaban e adquirían cor e movemento, foi testemuña do último encontro na cabana do monte. Primeiro entraba a muller, receosa; agora chegaba o amante, mancada a cara polo lategazo dunha póla. Admirablemente detiña ela o avance do sangue cos seus bicos, pero el rexeitaba as caricias, non viñera para repetir as cerimonias dunha paixón secreta, protexida por un mundo de follas secas e carreiros furtivos. O puñal entibiábase contra o seu peito, e debaixo latexaba a liberdade acazapada. Un diálogo axitado corría polas páxinas como un arroio de serpes, e sentíase que todo estaba decidido desde sempre. Até eses aloumiños que enredaban o corpo do amante como querendo retelo e disuadilo, debuxaban atrozmente a figura doutro corpo que era necesario destruír. Nada fora esquecido: coartadas, azares, posibles erros. A partir desa hora cada instante tiña o seu emprego minuciosamente asignado. O dobre repaso desapiadado interrompíase apenas para que unha man acariñase unha fazula. Empezaba a anoitecer.

Sen mirarse xa, atados rixidamente á tarefa que os esperaba, separáronse na porta da cabana. Ela debía seguir pola senda que ía ao norte. Desde a senda oposta el volveuse un instante para vela correr co pelo solto. Correu á súa vez, parapetándose nas árbores e as sebes, até distinguir na brétema malva do solpor a arboreda que levaba á casa. Os cans non debían ladrar, e non ladraron. O mordomo non estaría a esa hora, e non estaba. Subiu os tres chanzos do soportal e entrou. Desde o sangue galopando nos seus oídos chegábanlle as palabras da muller: primeiro unha sala azul, despois unha galería, unha escaleira alfombrada. No alto, dúas portas. Ninguén na primeira habitación, ninguén na segunda. A porta do salón, e entón o puñal na man, a luz das xanelas, o alto respaldo dunha butaca de veludo verde, a cabeza do home na butaca lendo unha novela.

Julio Cortázar. Final del juego (1956)

Concepción Arenal. Case unha lenda.

A profesora Ángeles Seoane ten publicada na revista "Ferrol Jurídico" (que edita o Ilustre Colexio de Avogados da cidade) unha interesante biografía da ferrolá máis insigne, dona Concepción Arenal. A figura desta muller, socióloga, penalista, ensaísta, publicista e periodista, está, como sabedes, moi ligada ao noso centro. Así que en “Fóra de portas” traducimos o artigo co permiso da autora e fixemos a presentación que podedes ver a continuación. Ocupa o período comprendido entre 1820 e 1948, a primeira parte da súa vida.

Concepcion_Arenal

View more presentations or Upload your own.

Canción africana

Retrato de muller negra. Maruxa Mallo

Gústame moito compartir unha historia que conta a poetisa africana Tolba Phanem, porque permite, cun exemplo concreto, entender o que significa “recuperar unha respiración de alma” e entendermos que se pode circular por unha vía moi diferente á que se nos fai crer como inevitábel [...]

“Cando unha muller en certa tribo de África sabe que está embarazada, intérnase na selva con outras mulleres e xuntas rezan e meditan ata que aparece a canción do neno. Elas saben que cada alma ten a súa propia vibración que expresa a súa particularidade, unicidade e propósito. As mulleres atopan a súa canción, entóana e cantan en voz alta. Logo retornan á tribo e ensínanlla a todos os demais. Cando nace o neno, a comunidade xúntase e cantan a súa canción. Máis tarde, cando o neno vai comezar a súa educación, o pobo xúntase e cántalle a súa canción. Cando se inicia como adulto, novamente xúntanse todos e cántanlle. Cando chega o momento do seu casamento, a persoa escoita a súa canción na voz do seu pobo. Finalmente, cando a alma se vai ir deste mundo, a familia e os amigos achéganse á cama e do mesmo xeito que fixeron no seu nacemento, cántanlle a súa canción para acompañalo na viaxe.

Nesta tribo hai unha ocasión máis na que os poboadores cantan a canción. Se nalgún momento da súa vida a persoa comete un acto social aberrante, lévana ao centro e toda a xente da súa comunidade forma un círculo ao seu arredor. Entón… cántanlle a súa canción. A tribo sabe que a corrección para as condutas antisociais non é o castigo, senón o amor e o recordo da súa verdadeira identidade. Cando recoñecemos a nosa propia canción xa non temos desexos nin necesidade de facer nada que poida danar a outros. Os teus amigos coñecen a túa canción e cántanche cando a esqueciches. Aqueles que te aman non poden ser enganados polos erros que cometes ou as escuras imaxes que ás veces amosas aos demais. Eles recordan a túa beleza cando te sentes feo, a túa totalidade cando estás quebrado, a túa inocencia cando te sentes culpábel, o teu propósito cando estás confundido. Non necesito unha garantía asinada para saber que o sangue das miñas veas é da terra e sopra na miña alma coma o vento, refresca o meu corazón como a chuvia e limpa a miña mente como o fumo do lume sagrado”.

Nin o poder nin o prestixio nin o diñeiro garanten a supervivencia de ningún idioma humano no movemento carcerario dun círculo vicioso […] Ese modesto idioma africano non está en risco mentres manteña como función nuclear a de crear/recrear a canción. 

A saída prodúcese atopando a nosa canción. Entre todos a de todos, cada un a súa, entre varios a da nosa lingua.

JOSÉ Mª SÁNCHEZ CARRIÓN, “(Re)pensar o discurso”. Unha outra guía para a intervención lingüística, UDC, 2011.

Sánchez Carrión, «Txepetx»  (1952), destacado lingüista experto en vasco, español e inglés. As súas principais áreas de investigación céntrase na sociolingüística e na vida das linguas, cunha especial preocupación cara as linguas minorizadas.

África miña

Conferencia de Berlín sobre

o reparto de África

A fins do século dezanove, as potencias coloniais europeas reuníronse, en Berlín, para repartirse África. Foi longa e dura a pelexa polo botín colonial, as selvas, os ríos, as montañas, os solos, os subsolos, até que as novas fronteiras foron debuxadas e no día de hoxe de 1885 asinouse, en nome de Deus Todopoderoso, a acta Xeral.

Os amos europeos tiveron o bo gusto de non mencionar o ouro, os diamantes, o marfil, o petróleo, o caucho, o estaño, o cacao, o café nin o aceite de palma; prohibiron que a escravitude fose chamada polo seu nome; chamaron sociedades filantrópicas ás empresas que proporcionaban carne humana ao mercado mundial; advertiron que actuaban movidos polo desexo de favorecer o desenvolvemento do comercio e da Civilización e, por si houbese algunha dúbida, aclararon que actuaban preocupados por aumentar o benestar moral e material das poboacións indíxenas.

Así Europa inventou o novo mapa do África. Ningún africano estivo, nin de adorno, nesa xuntanza cume.


Eduardo Galeano. Los hijos de los días.

O traballo nº 13 de Hércules

François Boucher: "Hércules e Onfalia", 1730 (fragmento)

Segundo o apócrifo Apolodoro da Biblioteca, “Hércules hospedouse durante cincuenta días en casa dun tal Tespio, quen era pai de cincuenta fillas a todas as cales, unha por unha, foi poñendo no leito do heroe porque quería que este lle dese netos que herdasen a súa forza. Hércules, crendo que eran sempre a mesma, amounas a todas”.
O pormenor que Apolodoro ignora ou pasa por alto é que as cincuenta fillas de Tespio eran virxes. Hércules, curto de entendemento como todos os forzudos, sempre creu que o máis arduo dos seus traballos fora desflorar á única filla de Tespio.

Marco Denevi. Falsificaciones. 1966.

Con saias e a rachar



Joe E. Brown ("Osgood") e Jack

Lemmnon ("Jerry"/"Dafne") 

 Osgood : Falei por teléfono con mamá. Estaba tan feliz que chorou! Quere que leves o seu vestido de noiva. É de encaixe branco.

Daphne: Osgood, non podo casar co vestido da túa nai. Ela e mais eu non temos o mesmo corpo.

Osgood : Mandámolo amañar.

Dafne: Oh, non o farás! Osgood, hei de ser sincera contigo... ti e mais eu non podemos casar de ningunha maneira!

Osgood: Por que non?

Dafne: Pois... ¡Primeiro, porque non son loira natural!

Osgood (sorrí): Non me importa.

Dafne: E... fumo! Fumo moitísimo!

Osgood: Éme igual.

Dafne: Teño un horrible pasado. Desde hai tres anos estou vivindo cun saxofonista.

Osgood: Perdóocho.

Dafne: Eu nunca poderei ter fillos

Osgood: Podemos adoptalos.

Dafne: Pero non comprendes, Osgood! (desesperado, saca a perruca e cambia á voz masculina) Ohhh! Son un home!

Osgood: (Mira para el e vólvese, imperturbable): Ben, ninguén é perfecto!


Diálogo final de “Some Like It Hot” (1959). Adaptación de Billy Wilder e I.A.L. Diamond sobre un texto orixinal de Robert Thoeren e Michael Logan.