Os cegos e o elefante

Había unha vez seis cegos que todos os días estaban sentados á beira dun camiño e vivían da caridade dos viandantes.

Un día oíron barullo de xente que pasaba polo camiño e preguntaron que estaba acontecendo. Unha muller contoulles que conducían un elefante para traballar nun bosque de alí cerca. A miúdo oíran falar dos elefantes, pero nunca viran un. Como ían poder, pois eran cegos?

Pediron á muller que os avisara cando o elefante se achegara, e, cando o fixo, os cegos saíron á estrada e chamaron ao dono. Pedíronlle que se detivese un momento para eles poderen ver o grande animal. No podían velo cos ollos, pero pensaron que se o tocaban coas mans poderían saber que aspecto tiña.

O primeiro pousou a man nun lateral do elefante. "Ben, ben –dixo–. Agora xa sei como é este animal: é idéntico a unha parede".

O segundo foi dar cun dos dous dentes incisivos que sobresaen da boca do elefante. “Irmán –dixo–. Estás equivocado. É redondo, liso e coa punta afiada. Asemella máis unha lanza ca calquera outra cousa“.

O terceiro agarrou a longa trompa do elefante. "Ambos os dous andades errados –dixo –. Calquera que teña dous dedos de fronte pode deducir que un elefante asemella unha gorda serpe".

O cuarto estendeu os brazos e chantounos arredor dunha das patas do elefante. "Oh, que cegos sodes! –dixo–. Para min está moi claro que é redondo e alto coma unha árbore".

O quinto home era moi alto e cadroulle agarrar unha das enormes orellas do elefante. “Mesmo sen ollos, deberiades poder ver que este animal non é como ningunha das cousas que nomeades –dixo–. Ten toda a pinta dun grande abano".

O sexto home, que era moi vello e lento, botou un tempo antes de poder atopar o elefante. Por fin, pillou o rabo do animal. "Oh, homes necios! –berrou–. Hoxe estades apaiolados. Este elefante nin asemella un muro, nin unha lanza, nin unha serpe nin unha árbore; e menos un abano. Calquera que o vexa debe sabelo: asemella unha corda".

Despois o elefante seguiu adiante. Os seis cegos sentaron á beira do camiño e botaron alí todo o día defendendo as súas opinións. Non se deron posto de acordo e chegaron a insultarse por teren percepcións diferentes. Todos e cada un crían saber a verdade, pero todos estaban errados porque só coñecían unha parte dela. As veces, tamén as persoas que teñen vista actúan coma parvos.

JAMES BALDWIN. The Blind Men and the Elephant. Versión dun conto tradicional hindú. 

James Baldwin (1924-1987) foi un escritor neoiorquino, activista polos dereitos civís. As súas novelas exploran os temas da identidade colectiva e denuncian as presións sociais contra negros e homosexuais.

O sentinela

Estaba empapado e enlamado e famento e aterecido a 50.000 anos luz da casa.

O sol alumaba cunha rara luz azul, e a gravidade -o dobre da que el estaba acostumado- dificultaba cada movemento.

Pero tras decenas de milleiros de anos, a guerra non cambiara. Para os pilotos do espazo era doada, coas súas relucentes astronaves e súas superarmas. Mais cando as naves tomaban terra, era o soldado de a pé, a infantaría, quen se tiña que apoderar do terreo, palmo a palmo, custase o sangue que custase. Xusto iso estaba acontecendo naquel maldito planeta, planeta dunha estrela da cal nin oíra falar até que lle fixeron poñer os pés nel. E agora era terreo sagrado porque os inimigos tamén estaban alí. Os outros, a única outra especie intelixente na Galaxia... monstros crueis, horrorosos e repulsivos.

O primeiro contacto fora cerca do centro da Galaxia; despois veu a lenta e difícil colonización duns doce mil planetas; unha guerra a primeira vista. Eles comezaran a disparar sen tentar negociar ou acordar a paz.

Agora loitaban planeta por planeta, nunha amarga guerra. 

Estaba empapado e enlamado e famento e aterecido; o día era cru, cun vento que mancaba os ollos. Pero o inimigo tentaba infiltrarse, e cada posto avanzado era vital. Mantíñase alerta, coa arma preparada. A 50.000 anos luz da súa casa, loitando nun mundo estraño e dubidando se viviría para volver ao fogar.

E entón viu que un daqueles seres viña arrastrándose cara a el. Apuntou e disparou. O inimigo deu ese un deses horribles e estraños gritos que eles daban e despois caeu inmóbil.

Ficou estremecido polo espectáculo que tiña diante. Debía poder acostumarse co tempo, mais el nunca puido. Esas criaturas eran tan repugnantes, con só dous brazos e dúas pernas, e aquela noxenta pel clara e sen escamas.

FREDRIC BROWN. Sentry (1954)

Carta do namorado

Hai novelas que, aínda que non son longas, non logran comezar de verdade até a páxina 50 ou a 60. A algunhas vidas sucédelles o mesmo. Por iso non me matei antes, señor xuíz.

JUAN JOSÉ MILLÁS. “Microrrelatos 01”. El País Semanal.

As dúas voces

As dúas voces medraran xuntas, a guitarra e Violeta Parra.

Cando unha chamaba, a outra viña.
A guitarra e ela ríanse, chorábanse, preguntábanse, críanse.
A guitarra tiña un buraco no peito.
Ela, tamén.
No día de hoxe de 1967, a guitarra chamou e Violeta non veu.
Nunca máis veu. 

 

 

EDUARDO GALEANO (De: “Los hijos de los días”)

 

EU

Eu,

remeira de barcas

rameira de homes

romeira de almas

rimeira de versos,

Ramona,

pra servilos.

GLORIA FUERTES

NACÍN PARA POETA OU PARA MORTO

Nacín para poeta ou para morto,

escollín o difícil
-sobrevivo de todos os naufraxios-,
e sigo cos meus versos,
viva e patexando.

Nacín para puta ou pallaso,
escollín o difícil
-facer rir aos clientes desafiuzados-,
e sigo cos meus trucos,
sacando unha pomba do refaixo.

Nacín para nada ou soldado,
e escollín o difícil
-non ser apenas nada no taboado-,
e sigo entre fusís e pistolas
sen manchar as mans. 

GLORIA FUERTES (1917-1998)

GOLEM E RABINO (IV)

-Non me obedezas! -ordenou o seu Amo ao perplexo Golem que, ansioso por cumprir a súa orde, a desobedeceu ao instante, amosándose aínda máis servil que de costume.

Ana María Shua

Artistas do trapecio

Non teñas medo, voará, herdou os nosos xenes, di o artista do trapecio. E desde o punto máis alto lanza á súa filla, un bebé aínda, polo ar, cara aos brazos da nai aterrada e infiel.

Ana María Shua

ESMAGAMENTO DAS GOTAS

Eu non sei, olla, é terrible como chove. Chove todo o tempo, por fóra tupido e gris, aquí contra o balcón con goteiróns calados e duros, que fan plaf e se esmagan como labazadas un detrás doutro, que fastío. Agora aparece unha pinguiña no alto do marco da fiestra, fica tremelicando contra o ceo que a esnaquiza en mil brillos apagados, vai crecendo e cambaléase, xa vai caer e non cae, aínda non cae.

Está prendida con todas as uñas, non quere caer e vese que se agarra cos dentes mentres lle medra a barriga, xa é unha gotaza que pendura maxestosa e, de súpeto, zup, alá vai, plaf, desfeita, nada, unha viscosidade no mármore.
Pero hainas que se suicidan e entréganse axiña, brotan no marco e aí mesmo tíranse, paréceme ver a vibración do salto, as súas perniñas desprendéndose e o grito que as emborracha nesa nada do caer e aniquilarse.

Tristes pingas, redondas inocentes pingas. Adeus pingas. Adeus.

JULIO CORTÁZAR. Historias de Cronopios e de Famas (1962).

CLARO QUE DOE

Claro que cando rebentan os brotes doe

Por que, se non, dubidaría a primavera?
Por que toda a nosa ardente arela
está unida á xeada e amarga néboa?
O abrocho estivo envolto todo o inverno.
Que acontece agora? Algo que se consume e estala?
Claro que cando rebentan os brotes doe,
doe o que crece

e o que o constrinxe.

Claro que é duro o caer das gotas,

trementes de ansiedade, prendidas penduran
ás pólas da árbore; inchan, esvaran,
o peso púxaas cara abaixo... Como se aferran!
Magoa a incerteza, o medo a se escindir,
magoa sentir o abismo que atrae e chama por ti,
e, aínda así, permanecer e estremecer.
Magoa querer quedar 

e querer caer.

Entón, cando todo magoa e nada axuda

a que os brotes das árbores xubilosos rebenten,
entón, cando xa ningún medo as retén,
as gotas das pólas caen relucentes,
esquecen que polo novo estaban asustadas
esquecen que pola viaxe estaban angustiadas,
e, nun segundo, senten a suprema seguranza,
descansan na confianza 

que creou o mundo.

Karin Boye, escritora sueca (1900-1941).

Autobiografía

Gloria Fuertes naceu en Madrid
aos dous días de idade,
pois foi moi laborioso o parto da miña nai
que se se descoida morre por vivirme.
Aos tres anos xa sabía ler
e aos seis xa sabía os meus labores.
Eu era boa e delgada,
alta e algo enferma.
Aos nove anos pilloume un carro
e aos catorce pilloume a guerra;
Aos quince morreu a miña nai,

foise cando máis falta me facía.
Aprendín a regatear nas tendas
e a ir aos pobos por cenorias.
Por entón empecei cos amores,
-non digo nomes-,
grazas a iso, puiden aturar
a miña mocidade de barrio.
Quixen ir á guerra, para parala,
pero detivéronme a metade do camiño.
Logo saíume unha oficina,
onde traballo coma se fose parva,
-pero Deus e o mensaxeiro saben que non o son-
Escribo polas noites
e vou ao campo moito.
Todos os meus morreron hai anos
e estou máis soa que eu mesma.
Publiquei versos en todos os calendarios,
escribo nun xornal de nenos,
e quero mercar a prazos unha flor natural
como as que lle dan a Pemán algunhas veces.

Gloria Fuertes. Obras Incompletas (1980)