30/12/12

Lágrima de negra


Maruxa Mallo. Cabeza de Muller. 1946

Encontrei unha negra
que estaba a chorar
pedinlle unha lágrima
para a analizar.

Recollín a bágoa
con todo o coidado
nun tubo de ensaio
ben esterilizado.

Olleina dun lado
do outro e de fronte
tiña un ar de gota
moi transparente.

Mandei vir os ácidos
as bases e os sales
as drogas usadas
en situacións tales.

Ensaiei en frío
experimentei ao lume
e todas as veces
deume o que é costume:

Nin sinais de negro
nin vestixios de odio,
auga (case todo)
e cloruro de sodio.


António Gedeão

Só se o rei deixase

Na Inglaterra medieval a practica sexual común entre homes e mulleres era considerada pecaminosa, polo que carecía de autorización real ou de quen representase ese poder supremo. Só os membros da aristocracia, e en particular da familia real, estaban dispensados dese requisito. Así, quen pretendía desenvolver actividade sexual con finalidade reprodutiva, debía solicitar esa autorización previa, sendo fixada na porta da respectiva casa unha placa onde se lía “Fornication Under Consent of the King”, que deu orixe, en canto sigla, á correntísima, e non por iso menos obscena, palabra “Fuck”, omnipresente sobre todo nos filmes de acción e outros producidos en Hollywood.


JOSÉ JORGE LETRIA: A Historia pelo buraco da fechadura (2011)

Un pene voador


Figura pompeiana. Museo de Nápoles



A cidade romana de Pompeia, destruída por unha violenta erupción do Vesubio, tiña como símbolo, arestora desaparecido, un pene con dúas ás. Este símbolo correspondía á licenciosidade dos costumes na cidade, onde proliferaban os prostíbulos e as prostitutas e onde a idea de pracer estaba omnipresente.

JOSÉ FORGE LETRIA: A Historia pelo buraco da fechadura

Sete contos hiperbreves


Relato de Luis Felipe G. Lomelí e gravado de Luís Seoane.
Este relato, de catro palabras, é máis breve que existe.


“O DINOSAURO”

Cando espertou, o dinosauro aínda estaba alí.

Augusto Monterroso
------------------

“A CULTA DAMA”

Pregunteille á culta dama se coñecía o conto de Augusto Monterroso titulado “O dinosauro”.
—Ah, é unha delicia —respondeume—, xa o estou lendo.

José de la Colina
------------------

“A DERRADEIRA CEA”

O conde invitoume ao seu castelo. Naturalmente eu levarei a bebida.

Ángel García Galiano
------------------

“AUTOBIOGRAFÍA”

Fracasei. Son, como todo o mundo sabe, un perfecto descoñecido.

Jaime Muñoz Vargas
------------------

“O ADIVIÑO”

En Sumatra, alguén quere doutorarse de adiviño. O bruxo examinador pregúntalle se será reprobado ou se pasará. O candidato responde que será reprobado..

Jorge Luis Borges
------------------

“O HOME INVISIBLE”

Aquel home era invisible, pero ninguén se decatou.

Gabriel Jiménez Emán

29/12/12

Palabras parcas


Abelardo, Arsaín, astuto avogado arxentino, asasino agudo, aposto, áxil aerobista acicalado. Atento. Amable. Amigo asiduo, afectuoso, asexante. Ambicioso. Amante ardente, aceso. Autoritario. Abrazos asfixiantes, ansiosos, asustados. Aluvión apagado, artefacto abrandado, apoucado. Agravado. Altamente agresivo, ao asexo. Abelardo Arsaín. Arma ao alcance, arremete arteiro, ataca arrabiado, asasina. Atrapado. Absolto: autodefensa. ¡Ai! Luisa
Valenzuela: Juego de villanos, 2008.

Tamén os bancos son mortais

    
John Bull, personificación do Reino
Unido, particularmente de Inglaterra.

Todo verdor perecerá, anunciara a Biblia.

En 1995, o Banco Barings, o máis antigo de Inglaterra, caeu en bancarrota. Unha semana despois, foi vendido por un prezo total dunha (1) libra esterlina.

Este banco fora o brazo financeiro do imperio británico.

A independencia e a débeda externa naceron xuntas en América Latina. Todos nacemos debendo. Nas nosas terras, o Banco Barings mercou países, alugou próceres, financiou guerras.

E creuse inmortal.

Eduardo Galeano. Los hijos de los días.

Hai metafísica bastante en non pensar en nada

Fernando Pessoa (1888-1935)
(Fotomontaxe do Obradoiro de Xornalismo do ENL)


Hai metafísica bastante en non pensar en nada.
Que penso eu do mundo?
Que sei eu o que penso do mundo!
Se eu enfermase pensaría niso.

Que idea teño eu das cousas?
Que opinión teño sobre as causas e os efectos?
Que teño eu meditado sobre Deus e a alma
e sobre a creación do Mundo?
Non sei. Para min pensar niso é fechar os ollos
e non pensar. É correr as cortinas
da miña xanela (mais ela non ten cortinas).

O misterio das cousas? Que sei eu o que é misterio!
O único misterio é que haxa quen pense no misterio.
Quen está ao sol e fecha os ollos,
comeza a non saber o que é o sol
e a pensar moitas cousas cheas de calor.
Mais abre os ollos e ve o sol,
e xa non pode pensar en nada,
porque a luz do sol vale mais cós pensamentos
de todos os filósofos e de todos os poetas.
A luz do sol non sabe o que fai
e por iso non erra e é común e boa.

Metafísica? Que metafísica teñen aquelas árbores?
A de seren verdes e copadas e de teren ramos
e a de dar froito na súa hora, o que non nos fai pensar,
a nós, que non sabemos dar por elas.
Mais que mellor metafísica que a delas,
que é a de non saber para que viven
nin saber que nin o saben?

«Constitución íntima das cousas»...
«Sentido íntimo do Universo»...
Todo isto é falso, todo isto non quere dicir nada.
É incrible que se poida pensar en cousas desas.
É como pensar en razóns e fins
cando o comezo da mañá está raiando,
e polos lados das árbores
un vago ouro lustroso vai perdendo a escuridade.

Pensar no sentido íntimo das cousas
é acrecentado, como pensar na saúde
Ou levar un vaso á auga das fontes.
O único sentido íntimo das cousas
é elas non teren sentido íntimo ningún.

Non creo en Deus porque nunca o vin.
Se el quixese que eu crese nel,
sen dúbida que viría falar comigo
e entraría pola miña porta dentro
dicíndome: Aquí estou!

(Isto é talvez ridículo aos ouvidos
De quen, por non saber o que é ollar para as cousas,
Non comprende a quen fala delas
co modo de falar que reparar para elas ensina.)

Mais se Deus é as flores e as árbores
e os montes e sol e o luar,
entón creo nel,
entón creo nel a todas horas,
e a miña vida é toda unha oración e unha misa,
e unha comuñón cos ollos e polos ouvidos.

Mais se Deus é as árbores e as flores
e os montes e o luar e o sol,
para que lle chamo eu Deus?
Chámolle flores e árbores e montes e sol e luar;
porque, se el se fixo, para eu o ver,
sol e luar e flores e árbores e montes,
se el me aparece sendo como árbores e montes
e luar e sol e flores,
É que el quere que eu o coñeza
como árbores e montes e flores e luar e sol.

E por iso eu obedézolle,
(Que mais sei eu de Deus que Deus de si mesmo?),

Obedézolle a vivir, espontaneamente,
como quen abre os ollos e ve,
e chámolle luar e sol e flores e árbores e montes,
e ámoo sen pensar nel, e pénsoo vendo e ouvindo,

e ando con el a todas horas.

Alberto Caeiro (heterónimo de Fernando Pessoa): O Guardador de rebanhos (1925). Poema escrito en 1914.

28/12/12

Breve historia do viño

Maruxa Mallo: "Acio de uvas"
Dúbidas razoables impídennos saber se Adán foi tentado por unha mazá ou por unha uva.

Sabemos, en cambio, que houbo viño neste mundo desde a idade de pedra, cando as uvas xa fermentaban sen axuda de ninguén.

Antigos cánticos chineses recetaban o viño para aliviar as dolencias dos tristes. Os egipcios crían que o Deus Horus tiña un ollo de sol e outro de lúa, e o ollo de lúa choraba bágoas de viño, que os vivos bebían para durmir e os mortos para espertar. Unha vide era o emblema do poder de Ciro, rei dos persas, e o viño regaba as festas dos gregos e dos romanos. Para celebrar o amor humano, Xesús converteu en viño a auga de seis tellas. Foi o seu primeiro milagre.



Eduardo Galeano: Espejos.

O drama do desencantado

... o drama do desencantado que se lanzou á rúa desde o décimo andar, e a medida que caía ía vendo a través das fiestras a intimidade dos seus veciños, as pequenas traxedias domésticas, os amores furtivos, os breves instantes de felicidade, cuxas noticias non chegaran nunca até a escaleira común, de modo que no instante de rebentarse contra o pavimento da rúa cambiara por completo a súa concepción do mundo, e chegara á conclusión de que aquela vida que abandonaba para sempre pola porta falsa pagaba a pena de ser vivida.

Gabriel García Márquez

24/12/12

Nadal é cando a xente quixer

Ti que dormes a noite na calzada de relento
nunha cama de chuvia con sabas feitas de vento
Ti que tes o Nadal da soidade, do sufrimento
es meu irmán, amigo
es meu irmán.

E ti que dormes só no pesadelo do ciume
nunha cama de rabia con sabas feitas de lume
e sofres o Nadal da soidade sen un queixume
es meu irmán, amigo
es meu irmán.

Nadal é en decembro
mais en maio pode ser
Nadal é en setembro
e cando a xente quixer.
Nadal é cando nace unha vida a amencer
Nadal é sempre o froito que hai no ventre da muller.

Ti que inventas tenrura e xoguetes para dar,
ti que inventas bonecas e tamén trens de luar,
e mentes ao teu fillo por non os poder comprar
es meu irmán, amigo
es meu irmán.

E ti que a túa fame no escaparate ves
rebandas de tristeza no alegre roscón de reis
pos un sabor amargo en cada doce que eu comprei
es meu irmán, amigo
es meu irmán.

Nadal é en decembro
mais en maio pode ser
Nadal é en setembro
e cando a xente quixer.
Nadal é cando nace unha vida a amencer
Nadal é sempre o froito que hai no ventre da muller.

José Carlos Ary dos Santos

22/12/12

Por escrito galiña unha

Con o que pasa é nosoutras encomiable. Rapidamente do apoderamos mundo nos. Hurra! Era un inofensivo aparentemente cohete lanzado Cañaveral americanos Cabo desde polos. Razóns por descoñecidas órbita da desviouse, e probablemente algo ao rozar invisible terra devolveuno a. Crista caeunos na paf, e mutación en golpe entramos de. Axiña a multiplicar aprendendo de táboa estamos, dotadas moi literatura para a historia da somos, química menos un pouco, desastre agora até cos deportes un, non importa pero: das será galiñas cosmos o, carallo que!

Júlio Cortázar. La vuelta al día en ochenta mundos (1967). Adaptación.



Defensa da alegría

Fragmento de "Cuchufelho" de Leandro Lamas


Defender a alegría como unha trincheira 
defendela do escándalo e a rutina
da miseria e os miserables
das ausencias transitorias
e as definitivas
defender a alegría como un principio
defendela do pasmo e os pesadelos
dos neutrais e dos neutróns
das doces infamias
e os graves diagnósticos

defender a alegría como unha bandeira
defendela do raio e a melancolía
dos inxenuos e dos canallas
da retórica e os paros cardíacos
das endemias e as academias

defender a alegría como un destino
defendela do lume e dos bombeiros
dos suicidas e dos homicidas
das vacacións e da angustia
da obrigación de estar alegres

defender a alegría como unha certeza
defendela do óxido e a roña
da famosa pátina do tempo
do relento e do oportunismo
dos proxenetas da risa

defender a alegría como un dereito
defendela de deus e do inverno
das maiúsculas e da morte
dos apelidos e as mágoas
do azar
e tamén da alegría.

Mario Benedetti. Cotidianas (1979)

21/12/12

A pel mala


Maruxa Mallo:
 "Cabeza de negra" (1948)






A principios do século XVI, nos primeiros anos da conquista europea, o racismo impúxose nas illas do mar Caribe. Coartada e salvoconduto da aventura colonial, o desprezo racista realizábase plenamente cando se convertía no autodesprezo dos desprezados. Moitos indíxenas se rebelaron e moitos se suicidaron, por negarse ao traballo escravo, aforcándose ou bebendo veleno: pero outros se resignaron a outra forma de suicidio, o suicidio da alma, e aceptaron mirarse a si mesmos cos ollos do amo.
Para converterse en brancas damas de Castela, algunhas mulleres indias e negras se untaban o corpo enteiro cun ungüento feito de raíces dun arbusto chamado guao. A pasta de guao queimaba a pel e limpábaa, segundo se dicía, da cor mala. Un sacrificio en balde: ao cabo dos alaridos de dor e das chagas e as ampolas, as indias e as negras seguían sendo indias e negras.
Séculos despois, nos nosos días, a industria dos cosméticos ofrece mellores produtos. Na cidade de Freetown, na costa occidental da África, un xornalista explica: «Aclareándose a pel, as mulleres teñen mellores posibilidades de pescar un marido rico». Freetown é a capital de Serra Leoa: segundo os datos oficiais, do “Sierra Leone Pharmaceutical Board”, o país importa legalmente 26 variedades de cremas branqueadoras. Outras 150 entran de contrabando.

Eduardo Galeano. "Espellos brancos para caras negras", artigo  publicado en La Jornada, México, 21-8-1999.

En paz!

Artifex vitae, artifex sui

Cerca do meu ocaso, eu bendígote vida
porque nunca me deches esperanza falida
nin traballos inxustos nin mágoa inmerecida:
porque vexo ao final do meu rudo camiño
que eu fun o arquitecto do meu propio destino;
que se non poucas veces amargo fel bebín
foi só porque non sempre doce mel ofrecín:
cando plantei roseiras só rosas medrar vin.
Ás miñas louzanías vai suceder o inverno:
mais ti non me dixeches que maio fose eterno!

Achei que as miñas penas as noites alongaban
mais ti non prometiches que as noites non duraran;
en cambio, algunhas foron serenamente plácidas…

Amei, fun amado, o sol quentoume a faz
Vida, nada me debes! Vida, estamos en paz!

Amado Nervo. Marzo de 1915

15/12/12

A linguaxe 3

Na época vitoriana non se podían mencionar os pantalóns en presenza dunha “señorita”. Neste momento, non queda ben dicir certas cousas en presenza da opinión pública: o capitalismo loce o nome artístico de economía de mercado; o imperialismo chámase globalización; as vítimas do imperialismo chámanse países en vías de desenvolvemento, que é como chamar nenos aos ananos; o oportunismo chámase pragmatismo; a traizón chámase realismo; os pobres chámanse carentes, ou de escasos recursos; a expulsión dos nenos pobres do sistema educativo coñécese baixo o nome de deserción escolar; o dereito do patrón a despedir ao obreiro sen indemnización nin explicación chámase flexibilización do mercado laboral; a linguaxe oficial recoñece os dereitos das mulleres, entre os dereitos das minorías, coma se a metade masculina da humanidade fose a maioría;  en lugar de ditadura militar, dise proceso; ás torturas chámase premas ilegais, ou tamén presións físicas e psicolóxicas;  cando os ladróns son de boa familia, non son ladróns, senón cleptómanos; o saqueo dos fondos públicos polos políticos corruptos responde ao nome de enriquecemento ilícito; chámanse accidentes aos crimes que cometen os automóbiles; para dicir cegos, dise non videntesun negro é un home de cor; onde di longa e penosa enfermidade, debe lerse cancro ou sida; repentina doenza, significa infarto; nunca se di morte, senón desaparición física: tampouco son mortos os seres humanos aniquilados nas operacións militares: os mortos en batallas son baixas, e os civís que lla ligan sen comela nin bebela son, danos colaterais:  en 1995, cando as explosións nucleares de Francia no Pacífico sur, o embaixador francés en Nova Zelandia declarou: "Non me gusta esa palabra bomba. Non son bombas. Son artefactos que explotan".
Eduardo Galeano: Patas arriba. La escuela del mundo al revés.

O mundo encolle


Cada dúas semanas morre unha lingua. O mundo diminúe cando perde os seus humanos dicires, como perde a diversidade das súas plantas e dos seus bichos. En 1974 morreu Ángela Loij, unha das últimas indíxenas da Terra de Lume, alá na fin do mundo e a derradeira que falou a súa lingua. Soíña cantaba Ángela, para ninguén cantaba, nesa lingua que ninguén lembraba:
"Vou andando polas pisadas
daqueles que se foron.
Perdida estou."

En tempos pasados os ona adoraban varios deuses. O deus supremo chamábase Pemaulk. Pemaulk significa Palabra.


Eduardo Galeano. Los hijos de los días.